W programie:

Zespół Dworski rodziny Kochanowskich w Czarnolesie

Jan Kochanowski osiadł w Czarnolesie w latach 1574–1575 r., rezygnując z kariery duchownej i dworskiej. Ożenił się wówczas, dobiegając 45. roku życia, z mającą ok. 25 lat Dorotą Podlodowską herbu Janina. Pierwotne zabudowania ich dworu nie zachowały się, w tym miejscu jest teraz kaplica. Nie wiadomo, jak wyglądał czarnoleski dom poety, poza tym że wybudowany był z drewna, materiału najchętniej wykorzystywanego w obrębie Puszczy Radomskiej. W czarnoleskim domu, w którym mieszkał do śmierci (1584 r.) powstały jego największe dzieła, dokończył przekład Psalmów Dawidowych, Odprawę Posłów Greckich i napisał Pieśń Świętojańską o Sobótce. Dorota i Jan Kochanowski mieli sześć córek i syna Jana, który urodził się po śmierci poety.

Dwór był siedzibą Uniwersytetu Ludowego, domu kultury, biblioteki, a w 1961 r. przeznaczony został na muzeum Jana Kochanowskiego. Za dworem znajduje się neogotycka kaplica z lat 1826–1836 fundacji Magdaleny z Raczyńskich Lubomirskiej i jej córki Teresy Jabłonowskiej. Kaplica o ciekawej architekturze, która jest efektem rozbudowania resztówki nazywanej niegdyś „Domkiem Jana” lub „Domkiem Wielkiego Męża”.

Z kaplicy do miejsca, w którym rosła czarnoleska lipa, wiedzie szeroka, stara aleja lipowa mająca około 170 lat. Lipa opiewana przez poetę złamała się pod koniec XVIII w. Obecnie w miejscu, w którym rosła, znajduje się zwężający się ku górze czworoboczny obelisk, na jego szczycie umieszczone jest popiersie Jana Kochanowskiego, a na cokole symboliczna urna z napisem „Urszula”, ozdobiona wianuszkiem laurowym.

Pochodzący z XVI w. kościół parafialny w Zwoleniu z kaplicą rodziny Kochanowskich, w podziemiach której znajduje się krypta z sarkofagiem poety Jana Kochanowskiego, jest najbardziej znanym miejscem pochówku przedstawicieli tego rodu.

W nieistniejącym dziś dworze w Sycynie w roku 1530 urodził się Jan Kochanowski. W 2013 r. w odsłonięte zarysy fundamentów dworu wkomponowano herb Białaczowskich Odrowąż (herb rodowy matki poety) wykonany z wielobarwnych kamieni granitowych. Zajrzymy także do miejsc mniej znanych, jak na przykład do Sieciechowa, do  dawnego opactwa benedyktyńskiego, gdzie poeta uczył się w przyklasztornej szkole wraz z innymi dziećmi lokalnych rodzin szlacheckich, a gdzie dziś, wewnątrz później zbudowanego kościoła, można zobaczyć wyjątkową, iluzjonistyczną, późnobarokową polichromię, czy do kościoła w Wieniawie, który był kościołem parafialnym dla Kochanowskich z Kochanowa, a w którym także dziś można oglądać wyjątkowy renesansowy „poliptyk wieniawski” ze szkoły Wita Stwosza. W Policznie, w nieistniejącym dziś budynku kościoła parafialnego dla Czarnolasu prawdopodobnie odbył się w 1584 r. pogrzeb poety Jana Kochanowskiego, tu też zapewne było jego pierwsze miejsce spoczynku, choć nie wszyscy badacze podzielają ten pogląd.